Sunday, October 4, 2009

Hani kang Hangin

Manug-alas dose run ti aga, ugaring padayon man ako gihapon sa pagpamati kang ugayong kang hangin. Bisan wara nagtupa ang bagyo nga si Pepeng, rugya sa Iloilo, gahagunus man gihapon ang hangin nga nagasarasalidhay sa bintana nga pirit magpalid kang mga papel nga nagarinapta sa akun nga lamesa. Sa atubang kang akun laptop ginaanod takun kang mga nanari-sari nga mga websites. Haros daw nalibot ko run kag naman-an ang likom kang kalibutan sa kada pindot ko kang tiklado kang computer. Ugaring mas mabaskug ang hani kang hangin kag nagaapuhap sa akun panit. Pamatyagan ko daw gulpi lang ginlikupan takun kang kahidlaw nga liwat mabalikan ang mga nagriligad ukon magdamgo kag maglaum nga daad ang mga hitabo liwat nakun nga maagihan. Kadungan kang pagbulus bulus ugayung-amba kang hangin nga nagaparanupsup sa akun kalawasan, ginbalikan ko ang mga lima ka mga hitabo ukon bagay nga, pareho kang hani kang hangin, nagamitlang kang kaambung kang kalibutan kag akun nga kabataan...

1. Punta Nasog.
Ginakabig nga sara sa mga harigi kang Panay. Buta kang tanhaga. Pero sa pagkamatuod, ang dyang bukid amo ang nagbatiti sa akun imahinasyon kag nagbugay kang mga tinaga kag metapora nga akun gina rara agud mahimo nga mga binalaybay kag sugidanun.

2. Bantigue
Sa dapa dapa kang Punta Nasog mapainubusun nga nagaluhod ang Bantigue. Tana ang nagabayaw sa dungganon nga harigi. Ang Bantigue sangka bugay nga buta man ka tanhaga. Nagaserbe kuno dya nga durungkaan ni Olayra, ang prinsesa kang mga tumawo, kon magbisita dya sa Nasog. Pero para kanamon, ang landong kang Bantigue kang ang mabugnaw na nga dagat amo ang nagatugro kalipay kon ako magparigos imaw kang akun mga barkada ukon pamilya.

3.Lublub
Sangka siuk nga aragyan nga ginakabig nga mariit. Malubsan diya mag-agto sa suba kang Iboc. Sangka bagay nga ginakalangkagan gid namun kang gagmay pa kami ang magparigos sa linaw kon magpanglaba sanday Nanay ukon ang akun mga katiya-an. Nahidlaw run ako magkali kang bubon ukon maglumpat sa linaw nga daw wara lang it kabalaka. Antes gani mag-uli, mangawit kami kang kamunsil ukon manaka kang lumboy tubtob magtag-irigma kag tagguruwa kang sigbin.

4. Kapid nga Narra
Indi masulat sa maragtas ang Casay kon indi mamitlang ang darwa ka puno kang narra nga nagatindug sa kilid kang plasa. Wara pa siguro ako nabata, ang kapid nga narra saksi run kang pagtubo kang kasaysayan kang Casay. Hambal nanda kuno nagasimbolo dya kang oposisyon kang darwa ka mga butang ukon mga ideya kang kalibutan patas kang mayad-malain, kadulum-kasanag. Matuod dya hay kon ang sangka puno gani marabong ang dahon, ang sara tana, haros puro gid lang sanga. Ugaring kon mag-abot ang bulan kang Mayo, nagairidlak ang puno hay buta dya kang saringsing nga nagakarataktak nga daw mga uran. Daad, liwat ruman nga magpanaringsing ang kapid nga narra agud liwat ko ruman madapgan ang kahamot kang mga bulak nga nagakarataktak halian sa andang sanga.

5. Salbaranay kag Entren sa dalum kang ugsad
Luwas sa ugsad, masanag ang gabii sa Casay tungud sa mga harakhak kag siringgitan kang mga kabataan nga nagasirinipal kang salbaranay ukon entren ukon tumba patis. Katingalahan nga tubig lang gid gani ang ginagamit nga kurit maghimo kang linya. Lain ang ugsad kato kaysa kadya. Lain ruman ang ginasipal kang mga kabataan tulad. Siguro nagsungon run ang ugsad.

Patas kang hangin nga nagatingkaaw sa akun bintana, umagi lamang ang mga hitabo. Wara sanda kadya nagapabilin. Ang iba nagahalin. Kon kaisa naga-uli man. Ang suba ginahubsan kang tubig, kag kadya siguro, wara run ti may makutkot nga bubon ukon wara run ti may nagapanglaba rapit sa linaw. Ang Punta Nasog, tapyas run ang anang butkun tungud sa pagtiltig kang mga makinarya para sa Road Widening Project ni Gloria. Ang Bantigue, natakpan run kang mga baralayan kang mga obrero. Ang masubu wara run it malubsan si Olayra. Kag indi run kami kaparigos. Sa pagtuyub kang kalibutan, nagabag-o man ang tanan, ang mga bata nagamal-am, ang bag-o nagadaan. Mayad lang hay ang kapid nga narra sige pa gihapon ang anang pagsaksi sa pag bag-o sa amun nga baryo.

Indi gid natun malikawan ang pagbag-o. Bisan pa ano natun ka pugung. Handum lang gid ang mabilin kanatun. Hulagan man dya, daad tinguhaan man natun nga bisan ang hani kang hangin, mapabilin...

No comments:

Post a Comment